-
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΑΝΤΡΙΟΥ ΧΑΜΙΛΤΟΝ
Διευθυντού του Γραφείου Τύπου του Ελληνικού "Βρετανικού Μουσείου"
Στον Αργύρη Γ. Δαγκίλα
Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο, Μάρτιος του 1999
Ο κ. Άντριου Χάμιλτον είναι ο Διευθυντής, Εκπρόσωπος του Γραφείου Τύπου-Δημοσίων Σχέσεων του Βρετανικού Μουσείου. Οφίκιο σαφώς, και με πολιτικό χαρακτήρα. Εκπροσωπεί την επίσημη θέση της Αγγλικής Κυβερνήσεως, δεν είναι ιστορικός ούτε αρχαιολόγος. Η Συνέντευξη δόθηκε το Μάρτιο του 1999 στο Γραφείο του, μέσα στο Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο. Της Συνεντεύξεως προηγήθηκε τηλεφωνική επικοινωνία για να ορισθεί η ακριβής ώρα και μέρα. Παρόλα αυτά, προσπάθησε μέχρι και την τελευταία στιγμή να την αποφύγει, αλλά χωρίς αποτέλεσμα.
Το Βρετανικό Μουσείο είναι απέραντο, τα 3/5 των χώρων του καταλαμβάνουν τα χιλιάδες κομμάτια των Ελληνικών αρχαιολογικών θησαυρών, σε τρεις ορόφους. Υπόγειο, ισόγειο, όροφος.
Τα Γλυπτά του Παρθενώνα (και ποτέ -ανοήτως- Ελγίνεια), είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου!
Η Συνέντευξη εδώ δημοσιεύεται για τρίτη συνεχή φορά, η πρώτη ήταν σε εβδομαδιαία εφημερίδα της Χαλκιδικής, και η δεύτερη στο περιοδικό "ΑΕΡΟΠΟΣ".
Σχολιάστηκε εκτενέστατα δε, την άνοιξη του 2000, και από το "Ελληνικό Ραδιόφωνο" του Σικάγου των Η.Π.Α., στην εκπομπή του Στάμου Τσακίρη, "Έψιλον εν Δελφοίς".
Αφορμή για την αναδημοσίευσή της στο «Χάος» στις 30/6/2001, υπήρξε η συναυλία της Νανάς Μούσχουρη στις 7 Ιουλίου στο Φεστιβάλ Κασσάνδρας και το Αμφιθέατρο της Σίβηρης.
Εφόσον δεν επιστρέφονται τα Γλυπτά στην Ελλάδα από τους Εγγλέζους, είναι πάντοτε ουσιαστική και επίκαιρη.
Εδώ αναρτιέται, αφορμή των εγκαινίων του νέου Μουσείου της Ακροπόλεως των Αθηνών.
-*******-
(Μιλάει ο κ. Χάμιλτον). Πριν αρχίσει να γράφει το μαγνητόφωνό σας, θα ήθελα να ξέρω ποιες, περίπου, είναι οι ερωτήσεις που θα μου κάνετε;
Δεν υπάρχουν προκαθορισμένες ερωτήσεις, θα κάνουμε μια συζήτηση εφ' όλης της ύλης για το Βρετανικό Μουσείο και φυσικά, για τα Ελληνικά ευρήματα που εκτίθενται εδώ. Αυτό που έχω να σας διαβεβαιώσω, σίγουρα, είναι ότι οι ερωτήσεις μου, δεν θα έχουν πολιτικό χαρακτήρα. Αυτή η πλευρά, του πολιτικού σκέλους του προβλήματος, δεν μ' ενδιαφέρει καθόλου.
Πολύ καλά λοιπόν, να προχωρήσουμε...
Κύριε Χάμιλτον. Πέστε μου κατ' αρχάς ποιος είστε, ποιες οι σπουδές που κάνατε, και ποια η θέση σας στο Βρετανικό Μουσείο;
Είμαι ο Άντριου Χάμιλτον, έχω σπουδάσει Μάρκετινγκ-Δημόσιες Σχέσεις και είμαι ο Διευθυντής- Εκπρόσωπος Τύπου του Γραφεί ου Δημοσίων Σχέσεων του Βρετανικού Μουσείου.
Είστε και ιστορικός, αρχαιολόγος, μήπως;
Όχι, δεν είμαι. Έχω δουλέψει και δουλεύω βεβαίως, μ' αυτούς τους επιστήμονες, αλλά δεν έχω σπουδάσει κάτι τέτοιο ούτε έχω αυτές τις εξειδικευμένες γνώσεις. Στο Βρετανικό Μουσείο έχουμε αρκετούς από αυτούς, παρά πολύ καλά καταρτισμένους.
Πόσα Τμήματα Εκθεμάτων, περιλαμβάνει στην οργάνωσή του σήμερα το Βρετανικό Μουσείο;
Στο Βρετανικό Μουσείο σήμερα, έχουμε δέκα τμήματα, στα οποία περιλαμβάνονται αντικείμενα και εκθέματα, αρχαιολογικοί θησαυροί από όλον τον κόσμο. Το Ελληνικό τμήμα μας, είναι ένα από αυτά τα δέκα τμήματα. Στο Μουσείο μας δουλεύουν 1.060 άτομα.
Θα μπω κατ' ευθείαν στο θέμα και θα σας ρωτήσω, τι έχετε να μου πείτε για τη διαμάχη που ξέσπασε ανάμεσα στους Βρετανούς και τους Έλληνες, όσον α φορά τα Γλυπτά του Παρθενώνα;
Η θέση μας είναι ότι δεν υπάρχει επί του παρόντος επίσημη αίτηση από την Ελληνική Κυβέρνηση, για επιστροφή των Γλυπτών, των Μαρμάρων αυτών του Παρθενώνα, πίσω στην Ελλάδα. Δεν υπάρχει επίσημη αναζήτηση...
Σας το ξεκαθάρισα από την αρχή, δεν μ' ενδιαφέρει το πολιτικό μέρος της διαμάχης. Γι αυτό ας μη μιλούμε για Ελληνική κυβέρνηση, επίσημα ή ανεπίσημα πράγματα...
Εντάξει. Η θέση μας, όμως, επίσημη-ανεπίσημη, επιμένω, της Αγγλικής Κυβερνήσεως και του Βρετανικού Μουσείου, είναι ξεκάθαρη. Αυτά τα Γλυπτά, δεν πρόκειται ποτέ να επιστραφούν πίσω στην Ελλάδα. Και δεν είναι τόσο απλό το θέμα όσο φαίνεται. Μια "Ένωση Ελλήνων Φοιτητών" που έχουμε εδώ στο Λονδίνο, και που απαριθμεί περί τα 12.000 μέλη, Έλληνες φοιτητές που σπουδάζουν αυτή την εποχή στη χώρα μας, πριν από λίγες μέρες, έκανε μια μεγάλη διαδήλωση έξω από το Μουσείο, με αίτημα την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στη χώρα σας. Επίσης μια μεγάλη καμπάνια με το ίδιο αίτημα, έκανε την εμφάνισή της και στις φοιτητικές εφημερίδες που εκδίδουν οι Έλληνες φοιτητές στο Λονδίνο...
Είναι λίγο σκληρή η επόμενη ερώτησή μου, αλλά θα την κάνω για τί είμαι δημοσιογράφος και για τί δεν έκανα τόσες χιλιάδες χιλιόμετρα να έρθω εδώ, με σκοπό να ανταλλάξουμε απόψεις...
Φυσικά, θα χαρώ πολύ να απαντήσω, όσο σκληρή και να είναι.
Το ευαίσθητο σημείο στη διαμάχη μεταξύ Βρετανών και Ελλήνων, είναι ότι οι πρώτοι, ισχυρίζονται, ο Ελγίνος πήρε τα μάρμαρα από την Ελλάδα, για να τα δια φυλάξει. Οι δεύτεροι -πολύ σωστά- υποστηρίζουν ότι τα έκλεψε. Ποια είναι η δική σας θέση πάνω σ' αυτό το επίμαχο σημείο;
Ο Λόρδος Έλγιν, όταν έκανε αυτό το επιχείρημα, χρειάζονταν ει δική άδεια από τις Αρχές στην Ελλάδα για να το κάνει, και είχε αυτή την άδεια...
Όχι, όχι!.. Δεν δέχομαι κάτι τέτοιο, γιατί ξέρουμε πολύ καλά και οι δυο, την εποχή εκείνη δεν υπήρχαν Ελληνικές Αρχές στην Ελλάδα, αλλά Τουρκικές. Οι ο ποίες πολύ λίγο νοιάζονταν, για το τι θα έκανε ο Ελγίνος, αν θα έπαιρνε και ολόκληρο τον Παρθενώνα!
Ναι, το ξέρω. Θα ήταν πράγματι, πολύ διαφορετικό αν υπήρχε Ελληνική Κυβέρνηση τότε στη χώρα σας, αλλά αυτή ήταν η Κυβέρνηση (Τουρκική). Και σ΄ αυτήν απευθύνθηκε ο Λόρδος. Εξ' άλλου, η Ελλάδα τελούσε υπό κατοχή τον καιρό εκείνο και δεν είχε κανένα δικαίωμα επί των Γλυπτών αυτών ή άλλων!
Το έχει τώρα...
Τι μπορούσε να κάνει επομένως, ο Λόρδος μας; Απευθύνθηκε σ' αυτούς, τους Τούρκους, και είναι αλήθεια ότι οι Τούρκοι, πολύ λίγο ενδιαφέρονταν γι' αυτά...
Ναι, και αυτοί ήταν που μετέτρεψαν το Ναό σε πυριτιδαποθήκη...
Βεβαίως!.. Να μην ξεχνούμε και την καταστροφή που δέχτηκε το Μνημείο, όταν τα κανόνια του Μοροζίνι προκάλεσαν την έκρηξη της πυριτιδαποθήκης αυτής.
Όλα αυτά είναι γνωστά, δεν διαφωνώ μαζί σας. Όμως, επιτρέψτε μου, να σας πω κάτι, που δια πίστωσα και από το βίντεο που προβάλλεται αυτή τη στιγμή στον προθάλαμο των Γλυπτών. Έχω κάποιες τεχνικές γνώσεις ξέρε τε...
!..
Και μπορώ να καταλάβω, πως κάποιος μπορεί να πάρει τα αρχιτεκτονικά μέλη ενός κτιρίου για να διαφυλάξει, και πώς να τα αρπάξει! Η γνώμη μου και η άποψή μου είναι, ότι τα Γλυπτά αυτά ο Ελγίνος, τα ξήλωσε δια της βίας! Τα καθαίρεσε τα αποκαθήλωσε, από το ναό του Παρθενώνα! Και αν μπορούσε να δέσει ολόκληρο το βράχο της Ακροπόλεως, να τον σύρει ως την Αγγλία, θα το έκανε! Είμαι σαφέστατος. Δεν πήρε κάτι να διαφυλάξει ο Λόρδος Έλγιν από τη χώρα μου, αλλά έβαλε στο μάτι τα Γλυπτά, του άρεσαν, και βρήκε έναν κομψό τρόπο με τις "άδειες" και όλα αυτά που ισχυρισθήκατε, για να τα κλέψει.
...
Νομίζω λοιπόν, ότι ο ισχυρισμός σας περί διαφυλάξεως των Γλυπτών, πέφτει στο κενό.
Ναι, πιθανόν... Αλλά αυτό που σίγουρα θα συνέβαινε εάν ο Λόρδος Έλγιν δεν έπαιρνε αυτά τα Γλυπτά από τον Παρθενώνα, είναι ότι αυτά δεν θα υπήρχαν σήμερα καν! Ενώ ύστερα από το επιχείρημα του Λόρδου, τα Γλυπτά κατέληξαν στο Βρετανικό Μουσείο και τα τελευταία διακόσια χρόνια, αναπαύονται εδώ σώα και αβλαβή.
Δεν θα επιμείνω άλλο, θα στρέψω αλλού τη συζήτησή μας. Πριν λίγες εβδομάδες, δημοσιεύτηκαν φωτογραφίες των Γλυπτών του Παρθενώνα στον Ελληνικό Τύπο, που τα δείχνουν σκεπασμένα με λινάτσες πλαστικά καλύμματα, προκειμένου αυτά να μην καταστρέφονται, να μην φθείρονται, από τα νερά της βροχής που έμπαιναν από την οροφή του κτιρίου του Βρετανικού Μου σείου. Έτσι "φυλάγουν" σήμερα οι Βρετανοί τα Γλυπτά που πήραν από την πατρίδα μου, με το πρόσχημα να τα περισώσουν;
Ναι, βεβαίως! Δεν θα διαφωνήσω καθόλου σ' αυτό. Ήταν πραγματικά γελοίο, γίναμε όλοι εμείς ρεζίλι, να τρέχουμε έντρομοι να καλύψουμε τα Μάρμαρα με πλαστικά καλύμματα όπως είπατε, και οι Έλληνες δημοσιογράφοι οι φωτορεπόρτερ, να γελούν μαζί μας και να μας φωτογραφίζουν... Αλλά, πιστέψτε με, εκείνο το βράδυ είχαμε να κάνουμε με μια πραγματική θεομηνία! Μια καταιγίδα που όμοιά της, εμείς οι κάτοικοι του Λονδίνου, είχαμε πάρα πολλά χρόνια να δούμε!.. Τι να σας πω; Δεν δικαιολογούμαι βεβαίως, όλα όμως, ήταν απρόβλεπτα. Και δεν διαφωνώ καθόλου ότι το συμβάν αυτό, μας εξέθεσε και ως μουσείο και ως κράτος, πράγματι, σε ό λη την οικουμένη! Όμως, ήταν πέρα από τις δυνατότητές μας, θέλω να το δεχτείτε αυτό.
Εκείνο που δεν είδα πουθενά και αναρωτιέμαι, που μπορεί να βρίσκονται, είναι τα Γλυπτά που άρπαξε, ξήλωσε ο Ελγίνος, και από το ναό του Επικουρείου Απόλλωνα. Βρίσκονται όντως, κάπου αλλού αυτά τα Γλυπτά; ΄Η "σαπίζουν" σε κάποιες υπόγειες αποθήκες του Μουσείου σας, μήπως;
Όχι, δεν υπάρχουν άλλα Γλυπτά. Εκτός από αυτά που είδατε κάτω στις αίθουσες του Μουσείου. Και είναι τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Ο Λόρδος Έλγιν, μόνο από εκεί πήρε Μάρμαρα...
Όχι, πήρε και από το ναό του Επικουρείου Απόλλωνα στις αρχαίες Βάσσες, Φιγαλία! Κοντά στην Ολυμπία. Είναι το άλλο με γάλο δίδυμο έργο του Ικτίνου και του Φειδία, όμοιο με αυτό του Παρθενώνα.
Ναι; Αλήθεια;
Αλήθεια, ίσως και καλύτερο! Δεδομένου ότι ο Ικτίνος, για πρώτη φορά σ' αυτόν (το ναό του Επικουρείου Απόλλωνα), χρησιμοποίησε τις πρώτες κολώνες-πεσσούς (αντισεισμικές) για τις στατικές ανάγκες του κτιρίου.
Δεν το γνωρίζω καθόλου. Πως είπατε το όνομα του Μνημείου;
Ναός του Επικουρείου Απόλλωνα.
(Ο κ. Χάμιλτον το σημειώνει). Ό χι πρώτη φορά το ακούω... Δεν το γνωρίζω.
Το γνωρίζω εγώ.
Μπορεί να είναι αλήθεια. Δεν ξέρω, σας υπόσχομαι να το ερευνήσω. Αλλά ας μη μας διαφεύγει ότι ο Λόρδος Έλγιν, ήταν ένας συλλέκτης και ως τέτοιος, πιθανώς, να μάζεψε και κάποια πράγματα από αλλού της Ελλάδος, όχι μόνον από τον Παρθενώνα;
Δεν ήταν συλλέκτης και δεν ενεργούσε σαν τέτοιος. Γιατί αν σας πάω σήμερα στο ναό του Επικουρείου Απόλλωνα, που ακόμα είναι δύσκολη η προσέγγιση του επισκέπτη σ' αυτόν
Είστε σίγουρος ότι ήταν ο Λόρδος Έλγιν αυτός;
Δεν έχει σημασία το πόσο σίγουρος είμαι εγώ, σίγουροι είναι οι Έλληνες ιστορικοί και αρχαιολόγοι. Εγώ απλά, μεταφέρω τις απόψεις τους. Ναι, ήταν αυτός. Και αφού δεν εκτίθενται εδώ αυτά τα Γλυπτά, δεν αποκλείεται ο Ελγίνος, να τα πούλησε σε κάποιο άλλο μουσείο ή να βρίσκονται κάπου αλλού στην Αγγλία, σήμερα.
Αυτή είναι μια πολύ ειδική ερώτηση που μου κάνετε, δεν γνωρίζω, ειλικρινά, δεν μπορώ να σας απαντήσω. Θα το ελέγξω αύριο, σας το υπόσχομαι. Να είστε σίγουρος.
Να περάσουμε σε μια καθαρώς, προσωπική ερώτηση, η οποία εμπεριέχει και το πολιτικό σκέλος, αλλά εγώ δεν θέλω να μου απαντήσετε έτσι, εγώ θέλω να μου απαντήσετε ως Άγγλος, ως Βρετανός πολίτης...
Ναι, γιατί όχι;
Γιατί αντιδράτε τόσο πολύ στην επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα; Μήπως γιατί κατ' αυτόν τον τρόπο, ανοίγει ο δρόμος και για την επιστροφή στις πατρίδες τους, όλων των άλλων Ελληνικών αλλά και Αιγυπτιακών, κυρίως, θησαυρών, ως των πιο σημαντικών του Βρετανικού Μουσείου;
Βεβαίως, ναι! Αυτό είναι η απόλυτη αλήθεια. (Γελάμε και οι δυο δυνατά). Αυτό το Μουσείο είναι πιθανώς, ένα από τα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου. Με εκθέματα από όλη την Οικουμένη...
Συγνώμη που σας διακόπτω, και ανεξαρτήτως της συζητήσεως που κάνουμε, θα πρέπει να σας συγχαρώ και να σας πω ότι το Βρετανικό Μουσείο, πράγματι, είναι το καλύτερο από όλα τα μουσεία που έχω δει, έχω επισκεφθεί μέχρι σήμερα, εκτός Ελλάδος.
Ω, σας ευχαριστώ πάρα πολύ!.. Είναι υπέροχο λοιπόν, γιατί εκ θέτουμε εδώ συλλογές από όλον το κόσμο, εκτός των Ελληνικών των Αιγυπτιακών που είπατε, των Κινέζικων και άλλων. Το πιο ση μαντικό όμως, είναι οι επισκέπτες μας, έχουν πρόσβαση στο Μουσείο μας χωρίς εισιτήριο, επτά ημέρες την εβδομάδα!..
Εγώ θα επιμείνω λίγο ακόμα, σ' αυτό το ευαίσθητο σημείο της επιστροφής των Γλυπτών και θα σας ρωτήσω, αν μπορούσαν οι Βρετανοί σε μια ένδειξη καλής θελήσεως, να επιστρέψουν ένα μέρος των Γλυπτών του Παρθενώνα στη χώρα μου; Κάτι ανάλογο έκαναν οι Ρώσοι, όσον αφορά τη "Συλλογή Κωστάκη". Την έχε τε υπ' όψη σας αυτή τη συλλογή;
Ναι, βεβαίως. Την ξέρω πολύ καλά. Αλλά η "Συλλογή Κωστάκη" είναι ιδιωτική...
Όχι, δεν είναι. Ήταν. Τώρα και αυτή ανήκει στη Ρωσική Κυβέρνηση, η οποία έδωσε την άδειά της σε κάποια κομμάτια της Συλλογής, να μετακομίσουν, να εγκατασταθούν μονίμως, στην Ελλάδα.
Όπως και να έχει το πράγμα, η θέση μας και η άποψή μας είναι ότι τα Γλυπτά αυτά, δεν πρέπει ποτέ, όλα ή λίγα, να μετακινηθούν από την Αγγλία. Γιατί όπως σας είπα, είπατε κι εσείς, μια τέτοια πράξη, ανοίγει το δρόμο και για την επιστροφή όλων των άλλων ξένων εκθεμάτων που έχουμε εδώ. Τρέφουμε μεγάλη συμπάθεια για τους Έλληνες, τον Ελληνικό λαό, διατηρούμε πολύ καλές σχέσεις μαζί τους και κατανοούμαι την αγωνία τους. Την αγάπη τους για κάτι που είναι σίγουρα, δικό τους. Είναι η ιστορία τους ο πολιτισμός τους. Από την άλλη μεριά όμως, ύστερα από τόσα χρόνια, αυτά ανήκουν λίγο, και σε μας. Έ χουν γίνει και δική μας ιστορία. Πάρα πολλά από τα παιδιά μας, επιμορφώνονται, σπουδάζουν, μελετούν πάνω σ' αυτά τα Γλυπτά!
Ν΄ αλλάξω λίγο την ερώτησή μου και να πω αυθαίρετα, εάν σας γίνονταν, από Ελληνικής πλευράς η πρόταση. Να αγοραστούν αυτά τα Γλυπτά του Παρθενώνα, από την Ελλάδα. Έναντι υψηλού ποσού χρημάτων, φυσικά. Η θέση σας θα ήταν πάλι η ίδια; Υπάρχει πρόσφατο προηγούμενο γι΄ αυτό, σε μια δημοπρασία της Ν. Υόρκης.
Τα Γλυπτά του Παρθενώνα, για την Αγγλική Κυβέρνηση και το Βρετανικό Μουσείο, δεν αντιπροσωπεύουν χρήματα. Εξ' άλλου πως μπορεί κανείς να εκτιμήσει την αξία τους, αφού δεν υπάρχει τιμή! Είναι ανεκτίμητα! Ότι εκ θέτουμε εδώ, είναι πέραν κάθε οικονομικού κόστους και οφέλους...
Γνωρίζεται ότι κάποια παρόμοια διαμάχη, από πλευράς Γερμανών, ξέσπασε μεταξύ αυτών και των Ρώσων, για τους "Θησαυρούς του Πριάμου" της Τροίας, που ανάσκαψε ο Σλήμαν; Οι Γερμανοί, απαίτησαν από τους Ρώσους να τους επιστρέψουν τους Θησαυρούς αυτούς, αλλά οι Ρώσοι τους απάντησαν: "Εσάς τι σας νοιάζει; Γιατί ενδιαφέρεστε γι΄ αυτούς; Δικοί σας είναι; Εάν μια μέρα χρειαστεί να τους επιστρέψουμε σε κάποιους, αυτοί θα είναι οι Έλληνες στους οποίους και ανήκουν!..".
Ναι, το γνωρίζω. Αλλά ο Λόρδος Έλγιν, έχω να σας πω ακόμα, δεν ενδιαφέρονταν για χρήματα. Ήταν ένας άνθρωπος παθιασμένος με την τέχνη...
Όχι, δεν ήταν! Και δεν ήταν γιατί, εδώ σ' αυτό το χαρτί του Μουσείου που μου δώσατε, γράφει σαφέστατα ότι ο κ. Έλγιν, πούλησε τα Μάρμαρα αυτά στην Αγγλική Κυβέρνηση το 1816...
Για πολύ λίγα χρήματα.
Δεν έχει σημασία για πόσα; Σημασία έχει ότι το Μουσείο τα αγόρασε, και αυτός τα πούλησε. Όσα και να πήρε, του έφταναν, πιθανόν! Αλλά πέστε μου; Υπάρχει συγγένεια μεταξύ εσάς και του κ. Χάμιλτον, που αναγράφεται στην αίθουσα των Ελληνικών Αγγείων;
Όχι, καμιά. Απολύτως καμιά. Απλή συνωνυμία.
Κράτησα την σκληρότερη ερώτηση για το τέλος...
Είμαι έτοιμος να την ακούσω.
Γνωρίζω ότι ο Βρετανικός λαός, είναι ένας λαός που αγαπάει την Παράδοση, αγαπάει την Ιστορία. Είναι ένας λαός πεισματάρικος, που ότι βάζει ως στόχο, τελικώς, το πετυχαίνει. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά ενός λαού, ε μένα μου αρέσουν και σας τα καταλογίζω, υπέρ. Πως νοιώθετε όμως, στ' αλήθεια, όταν αυτή τη στιγμή στο Βρετανικό Μουσείο, παρουσιάζεται με υπερηφάνεια, σε πάνω από 6 εκατομμύρια επισκέπτες το χρόνο από όλον τον κόσμο, έναν κλεμμένο Ελληνικό θησαυρό, κοντολογίς, έναν θησαυρό και έναν πολιτισμό, που δεν είναι δικός σας;
Είμαστε ένα διεθνές μουσείο...
Πάρα πολύ διπλωματική απάντηση! (Γελούμε και οι δυο αλλά ο κ. Χάμιλτον βιάζεται να συνεχίσει).
Όχι, όχι! Πράγματι, είμαστε. Είμαστε ένα διεθνές μουσείο! Και έχουμε 6,5 εκατομμύρια εκθέματα, από τα πιο φημισμένα μέρη του κόσμου! Ακούστε με. Σ' αυτή τη χώρα επισήμως, το 60% των κατοίκων μας, είναι υπέρ της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα. Και μας βομβαρδίζουν συνεχώς, με γράμματα σχόλια στις εφημερίδες, επικρίσεις πάνω σ΄ αυτό θέμα. Αυτό δεν θα γίνει όμως ποτέ (επιστροφή των Γλυπτών), γιατί δεν το επιθυμεί όπως σας είπα, ούτε η Αγγλική Κυβέρνηση, ούτε το Βρετανικό Μουσείο. Το λέω και πάλι, κατανοούμε τα συναισθήματά σας, τις απόψεις σας, σας δίνουμε απόλυτο δίκιο. Είναι δικά σας. Από την άλλη μεριά όμως, κι εσείς πρέπει να καταλάβετε, ότι αυτά, αποτελούν μέρος και της δικής μας ιστορίας...
Προσωπικά το κατανοώ, γι αυτό και σας είπα από την αρχή ότι δεν θα έχει πολιτική χροιά, πολιτικό λόγο η συζήτησή μας. Είναι και δική μου άποψη, αν αυτά τα Γλυπτά μια μέρα έρθουν στην Αθήνα, για να τα βλέπουν μόνον μερικές χιλιάδες επισκέπτες το χρόνο, θα το προτιμούσα να μείνουν εδώ, και να τα βλέπουν, πάνω από 6,5 εκατομμύρια άνθρωποι, από όλον τον πλανήτη! Κάποιες χιλιάδες από αυτούς τους επισκέπτες, θα κατηφορίσουν σίγουρα, και προς την Ελλάδα να δουν τα υπόλοιπα. Έτσι κι αλλιώς, Ελληνικά θα είναι πάντα. Όπου κι αν είναι, εδώ ή εκεί.
Ναι, πράγματι, έτσι είναι. Θα συμπληρώσω μόνο στα λόγια σας, τη σημαντική παρατήρηση. Τα Γλυπτά του Παρθενώνα αυτή τη στιγμή, όπως εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο, είναι ότι καλύτερο έχει να επιδείξει η χώρα σας, είναι οι καλύτεροι πρεσβευτές της, για κάθε ξένο που επισκέπτεται την Αγγλία και το Βρετανικό Μουσείο. Θέλω να το πιστέψετε αυτό που λέω, είναι οι καλύτεροι πρεσβευτές σας, εκτός Ελλάδος!
[Σ.Σ.<Χ>: Στη συνέντευξη και στην πρώτη φωτογραφία (οι τρεις), η κ. Θάλεια Ρούσου γιατρός-συντάκτρια από τα Μουδανιά, η οποία έκανε και χρέη διερμηνέως. Σ’ όλη τη διάρκεια της συνεντεύξεως η Θάλεια, σταματούσε τη συνέντευξη για να πει στα Ελληνικά: "Σταμάτα σε παρακαλώ… Μη τον χτυπάς τόσο πολύ… Μου ραγίζεται η καρδιά να τον βλέπω… Κοντεύει να λιποθυμήσει!..".
Οι φωτογραφίες με τη Γλυκερία και τον Ρος Ντέϊλι, δεν έχουν καμιά σχέση με τη συνέντευξη και μπήκαν εδώ απλά διακοσμητικά στοιχεία. Είναι από τα καλοκαιρινά Φεστιβάλ Χαλκιδικής, της εποχής εκείνης].
<Χ>
